[ Pobierz całość w formacie PDF ]
lewicowiec: największe obecnie państwo komunistyczne, Chiny, to państwo, gdzie zasadniczą rolą
partii komunistycznej jest utrzymywanie klasy robotniczej pod kontrolÄ…, by mogøa być bezlitoÅ›nie
wyzyskiwana przez kapitalistów.
Pytanie do profesora Andrzeja Walickiego. Mówiø pan o koniecznoÅ›ci powrotu do
lewicowych zródeø liberalizmu. Czy wydaje siÄ™ to panu realne w sytuacji, gdy liberalizm wszedø
w bardzo twardÄ… i bardzo prawicowÄ… fazÄ™, stajÄ…c siÄ™ neoliberalizmem?
AW: Neoliberalizm wcale nie jest tożsamy z liberalizmem. Neoliberalizm w Ameryce
nazywany jest neokonserwatyzmem, natomiast liberalizmem nazywa siÄ™ tam coÅ› zupeønie innego.
Trzeba odróżnić neoliberalizm od nowego liberalizmu. Nowy liberalizm to byøo coÅ›, co uksztaøtowaøo
się w końcu XIX wieku, ideolodzy nowego liberalizmu propagowali ni mniej, ni więcej tylko prawo
do godnego istnienia. Nowy liberalizm i neoliberalizm to są antypody. Tak samo nie jest prawdą, że
neoliberalizm, czyli neokonserwatyzm liberalny, wszystko zdominowaø. Do niedawna najbardziej
popularnym myÅ›licielem liberalnym byø John Rawls, który absolutnie żadnym myÅ›licielem
neoliberalnym nie jest.
I kolejne pytanie z sali do Slavoja %7ńi~ka. W niektórych książkach poddaje pan bardzo
ostrej krytyce walkę o prawa mniejszości seksualnych. Jednocześnie w bardzo wyrazny sposób
przeciwstawia się pan np. homofobii. Jak należy rozumieć ten paradoks?
SZ: Jeśli chodzi o prawa homoseksualistów czy generalnie prawa mniejszości kulturowych,
uważam, że należy unikać ich fetyszyzowania. Z jednej strony pierwszy przyznaję, że w tej walce
10 / 11
Slavoj %7Å„i~ek, Andrzej Walicki, Agata Bielik-Robson
osiągnięto poważne sukcesy. Mój sprzeciw budzi natomiast fakt, że w walce o prawa mniejszości
postulaty formuøowane sÄ… w taki sposób, że tradycyjna marksistowska kwestia sprawiedliwoÅ›ci
spoøecznej ginie z pola widzenia. Na przykøad w Stanach Zjednoczonych wszyscy domagajÄ… siÄ™
równych praw dla pracowników pochodzenia meksykańskiego. Dokonuje się jednak pewnego zabiegu
ideologicznego i interpretuje ich wyzysk jako efekt rasistowskiej nietolerancji: Meksykanie sÄ…
wyzyskiwani, bo nie tolerujemy ich odmienności. Martwi mnie, że ograniczając politykę do kwestii
kulturowych, zawężamy horyzont, co prowadzi do brutalnych politycznych nadużyć. Dotyczy to np.
feminizmu. Moim zdaniem amerykański feminizm jest dzisiaj w większości reakcyjny. Kiedy
feministki potępiają postawy patriarchalne, to tak naprawdę kobiety z wyższej klasy średniej
protekcjonalnie traktujÄ… kobiety z nizin spoøecznych pochodzÄ…ce z bardziej patriarchalnych rodzin. I
jeszcze jedno. Dlaczego kwestie gospodarcze są dla mnie ważniejsze od wojen kulturowych? Czytając
gazety, wciąż natrafiamy na tę samą historię. W demokratycznych wyborach zwycięża względnie
postÄ™powe ugrupowanie, na przykøad Mandela po upadku apartheidu w RPA czy Lula w Brazylii... I
co potem? Lewicowe nadzieje zostają rozbudzone, ale po paru latach trzeba się zmierzyć z
prawdziwym problemem ± na ile można sobie pozwolić w stawianiu żądaÅ„ kapitaøowi? WiÄ™kszość
postępowców wycofuje się, bo jeśli wymagasz zbyt wiele, kapitaliści cię ukarzą. Nie mówię, że
zbiera się jakiś tajny komitet kapitalistów, ale banki zaczynają cię bojkotować, kręgi finansowe
ogøaszajÄ… albo nawet wywoøujÄ… kryzys itd. Lewica natrafia tutaj na pewnÄ… dramatycznÄ… barierÄ™. Tu siÄ™
kryje wøadza kapitaøu, który mówi: możecie siÄ™ bawić w demokracjÄ™, multikulturalizm i co tam
jeszcze chcecie, ale do gospodarki się nie mieszajcie, bo to nie są żarty.
11 / 11
[ Pobierz całość w formacie PDF ]